In onze trainingen merken we vaker dat deelnemers vragen hebben over wat Empirisch werken nu precies is, en wanneer Empirisch werken effectief is. Daarom gaan we in dit artikel in op wat Empirisch werken is.
In projectmanagement vooral wordt de term nogal eens gebezigd—en dan hebben we het met name over projecten die agile aangevlogen worden. Binnen Agile draait alles in essentie om flexibiliteit—en hoe je dan goed kunt samenwerken om te blijven verbeteren. Dat is waarom we in dit artikel dan ook kijken naar Empirisch werken binnen Agile.
Het empirisme gaat ervan uit dat het menselijk individu dingen leert kennen vanuit de ervaring. De term tabula rasa, of onbeschreven blad, is hiermee verbonden: kennis komt niet alleen uit het denken, maar komt vanuit ervaring. De ene filosoof ziet dat uiteraard wat anders dan de andere. Hoewel de meeste filosofen niet al te streng omspringen met Empirisme, is aantal filosofen is wel de moeite van het beschrijven waard hierbinnen.
Kortom: Het Empirisme als stroming in de filosofie wil dus eigenlijk af van het oordelen vooraf, zoals dat binnen het rationalisme past, en toe naar oordelen achteraf. Het Empirisme benadrukt de cruciale rol van waarneming en ervaring bij het verwerven van kennis en inzicht in de wereld om ons heen.
Hoe zit het dan met Empirisme binnen het Agile werken? Agile methodes lenen zich bij uitstek voor empirisme, sterker nog je kunt niet zonder.
In het Cynefin Framework van Dave Snowden, wat helpt om de complexiteit van situaties te begrijpen en de juiste, de meest effectieve aanpak te kiezen, wordt het domein waarin Scrum zich bevindt het deel van de complexiteit genoemd. En hieruit wordt duidelijk dat in complexe situaties, die zich kenmerken doordat de scope onduidelijk is, het logisch is dat je werkt met voortschrijdend inzicht. Het zou niet effectief zijn om met aannames in de richting van wat de klant wil te werken en te hopen dat het product toevallig perfect wordt. Empirisch werken, met voortschrijdend inzicht, is daar dus bijna een voorwaarde om effectief te kunnen werken. In het domein Chaos is dat precies zo.
Nu is het niet in één keer perfect afleveren van zaken in onze westerse wereld niet altijd eenvoudig. De eisen en verwachtingen van management in organisaties gaat vaak verder dan empirisch denken. We worden in onze tijd en wereld erg opgevoed in “right first time” en ook falen om te leren komt maar zelden terug als welkome gast in organisaties.
Om die reden hebben scrum masters en agile coaches vaak nog best een kluif aan het onderwijzen aan de organisatie wat Agile werken is, en wat de rol daarbinnen is van Empirisme. Niet alleen voor leiders van de organisaties is dat even wennen, maar ook voor degenen die het werk uitvoeren. Empirisme gaat namelijk hand in hand met vertrouwen, en met durven uiten dat je het niet weet of hulp nodig hebt.
Dit is enorm lastig in organisaties waar perfectionisme, right first time en het bewijzen van grondoorzaken om oplossingen te kunnen verzinnen hoogtij viert: Agile is echt iets anders dan Lean Six Sigma, al helpt de agile mindset ook lean organisaties enorm vooruit doordat mensen durven experimenteren, durven meedenken.
Met anderen woorden: Experimenteren en uitproberen is niet voor iedereen—en dat geldt zelfs binnen Agile organisaties. Het is belangrijk om goed uit te leggen wat Empirisch werken is, en daadwerkelijk de juiste mindset in de organisatie te hebben voor dat je eraan begint. Want gefrustreerde medewerkers is wel het laatste wat je nodig hebt.
Empirisch werken binnen Agile vereist begrip van complexiteit. Het Cynefin framework biedt waardevolle inzichten om succesvol te zijn in complexe situaties. Empirisch werken is daarbij een voorwaarde. In organisaties moet dat volledig begrepen worden om het goed te laten werken, en medewerkers en leiding het gevoel te geven van overzicht en controle, ondanks de complexiteit.